Σωτήρης Δημητρίου (1925 - 2016)

Σωτήρης Δημητρίου (1925 - 2016)

Ο Σωτήρης Δημητρίου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1925. Στην περίοδο της Κατοχής συνεργάστηκε με τον Αλέξανδρο Κοτζιά, με τον οποίο φοιτούσαν μαζί στο Βαρβάκειο, εξέδωσαν το περιοδικό «Μαθητικά Τετράδια» και εντάχτηκαν στην Αντίσταση, στο ΕΑΜ Νέων και κατόπιν ΕΠΟΝ. Ο Σωτήρης Δημητρίου συνέχισε τη δράση του μετά το 1943 ως φοιτητής του ΕΜΠ, φυλακίστηκε τον Ιούλιο του 1944 στις φυλακές Χατζηκώστα και μετά την απελευθέρωση προσήχθη στην Μακρόνησο.

Από το 1950 άρχισε να εργάζεται ως μηχανικός σε ιδιωτικό γραφείο και στη συνέχεια στο δημόσιο. Στα 1955 παντρεύεται με την Αλίντα (Στέλλα Βαμμένου) και ταξιδεύουν στην Αφρική, στο Τζιμπουτί και στο Κογκό, όπου συνεχίζει να εργάζεται ως μηχανικός. Την εποχή αυτή στράφηκε στη μελέτη της ανθρωπολογίας και, κατά την επιστροφή τους στην Ελλάδα, το 1957, παράλληλα με την εργασία του ως μηχανικός, έκανε εγγραφή στη Φιλοσοφική σχολή. Όμως δεν συνέχισε τη φοίτηση και προτίμησε να συμπληρώσει μόνος τη μελέτη της ανθρωπολογίας. Στα 1964 εξέδωσε το πρώτο βιβλίο του, Προϊστορικοί πολιτισμοί και εξέλιξη. Η θητεία του ως προέδρου του Σύγχρονου Κινηματογράφου, στα 1971-74, τον ώθησε να μελετήσει την έβδομη τέχνη, ενώ το 1990 έκανε σεμινάρια κινηματογράφου στην Πολιτιστική Λέσχη Kορυδαλλού.

Το 1986 ανέλαβε την Ομάδα Ανθρωπολογίας του ΚΜΕ. Με την ομάδα αυτή, εκτός από τα τακτικά σεμινάρια, πραγματοποίησε 4 ημερίδες: «Κοινωνικός αποκλεισμός», «Τιμή και ντροπή», «Οι διακρίσεις των φύλων» και «Το ζήτημα της ιδεολογίας». Από το 1998 ίδρυσε την Ομάδα της Κριτικής Διεπιστημονικότητας, με υπόβαθρο την ανθρωπολογία, με την οποία εξέδωσαν από το 2005 τέσσερα τεύχη ετήσια της Κριτικής Διεπιστημονικότητας. Διετέλεσε μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Kριτικών Kινηματογράφου από το 1976, της Eλληνικής Σημειωτικής Eταιρείας από το 1980, του Kέντρου Mελετών και Tεκμηρίωσης από το 1991, της Eταιρείας των Φίλων του Aνθρωπολογικού Mουσείου από το 1992, και της Eταιρείας Kοινωνικών Aνθρωπολόγων (Association of Social Anthropologists) από το 1993. Διετέλεσε μέλος κριτικών επιτροπών σε φεστιβάλ κινηματογράφου - Θεσσαλονίκης 1985, Δράμας 1996 και Δράμας 1997. Συμμετείχε σε Συνέδρια της Σημειωτικής Εταιρείας και του Κινηματογράφου.

Έχει δημοσιεύσει τα βιβλία: Προϊστορικοί πολιτισμοί και εξέλιξη (1964), εκδ. Φυτράκη, Γράμματα της Ανακωχής, ποιήματα (1965), εκδ. Φυτράκη Μύθος, Κινηματογράφος, Σημειολογία, Κρίση της αισθητικής (1973), εκδ. Άλμα, Εισαγωγή στο «Δώρο» του Mauss (1979), εκδ. Καστανιώτη, το πεντάτομο Λεξικό Όρων: I. Σημειολογικής και δομικής ανάλυσης της τέχνης (1978), II. Επικοινωνίας και σημειωτικής ανάλυσης (1978), III. Γλωσσολογίας (1983) Α' & Β', IV. Σημαντικής (1986), V. Κυβερνητικής, δομισμού και θεωρίας των συστημάτων (1987), εκδ. Καστανιώτη, την πεντάτομη σειρά Η εξέλιξη του ανθρώπου: I. Ανθρωπογένεση (1990), II. Τα πρώτα βήματα (1993), III. Παλαιολιθική εποχή (1993), IV. Αρχές της κοινωνικής οργάνωσης (1996), V. Γλώσσα-Σώμα (2001), εκδ. Καστανιώτη, Μορφές βίας (2003), εκδ. Σαβάλλας, Η πολιτική διάσταση στην τέχνη (2009), εκδ. Σαβάλλας, Ο κινηματογράφος σήμερα (2011), εκδ. Σαβάλλας, και Ανθρωπολογία και Ιστορία, σε συνεργασία με την Σίβυλλα Δημητρίου-Κοτσώνη, (1996), εκδ. Καστανιώτη.

Επίσης, έχει επιμεληθεί τα εξής: Μορφές κοινωνικού αποκλεισμού (1997), εκδ. Ιδεοκίνηση, Ανθρωπολογία των φύλων (2001) εκδ. Σαβάλλας. Ιl Cinema Greco (2002), εκδ. Barbien, και τα ετήσια τεύχη της Κριτικής Διεπιστημονικότητας.

Σχέδιο Θανάτου

Να πεθάνω μια τέτοια νύχτα

που θα ματώνουν τα μάτια σου

που η αδημονία σου  θα γρατζουνίζει

τους ύπτιους ωροδείχτες των σιδηροτροχιών

χωρίς θόρυβο

να πεθάνω στ΄άσπρο σου γέλιο

σ΄ εκείνη τη γωνιά των αναμνήσεων

στη γωνιά που μεγάλωσες

στη γωνιά που μ΄έμαθες να μετράω τα δάχτυλά σου

να μετρούμε μαζί τ΄ αστέρια στην καρδιά σου.

Τα φώτα χλωμαίνουν,

τα δάχτυλά σου κλαίνε στα χείλη μου

πυρπολημένες άμαξες με παρανοϊκούς

περιπολούνε στο σταθμό

κρύβεις το ζεστό σου πρόσωπο στη θλίψη μου

μ΄ εξορκίζεις να φύγουμε.

Θάθελα να μην τόξερες 

να με κρατούσες φοβισμένα απ΄ τον αγκώνα

να πέθαινα στ΄ άσπρα σου χέρια

και να μιλούσες ατέλειωτα

στις θρυμματισμένες καπνοδόχους της αυγής.

Από την συλλογή ποιημάτων "Γράμματα της Ανακωχής" εκδόσεις Φυτράκη 1965