Wednesday 23 June 2010

Τάσος Λειβαδίτης

Ο Αναστάσιος-Παντελεήμων Λειβαδίτης ήταν σημαντικός Έλληνας ποιητής. Γιος του Λύσανδρου και της Βασιλικής, γεννήθηκε στην Αθήνα το βράδυ της Αναστάσεως του 1922. Σπούδασε νομικά, όμως τον κέρδισε η λογοτεχνία και συγκεκριμένα η ποίηση. Ανέπτυξε έντονη πολιτική δραστηριότητα στο χώρο της αριστεράς με συνέπεια να εξοριστεί από το 1947 έως το 1951. Στο Μούδρο, στη Μακρόνησο και μετά στον Αϊ Στράτη κι από κει στις φυλακές Χατζηκώστα στην Αθήνα, απ' όπου αφέθηκε ελεύθερος το 1951. Στο ελληνικό κοινό ο Τάσος Λειβαδίτης εμφανίστηκε το 1946, μέσα από τις στήλες του περιοδικού Ελεύθερα Γράμματα (τεύχ. 55,15-11-46). Το 1952 εξέδωσε την πρώτη του ποιητική σύνθεση με τίτλο «Μάχη στην άκρη της νύχτας» και εργάστηκε επίσης σαν κριτικός ποίησης στην εφημερίδα Αυγή, από το 1954. Ο Τάσος Λειβαδίτης ανήκει στην πρώτη μεταπολεμική γενιά.
Όπως σημειώνει ο Τίτος Πατρίκιος, φίλος και συνεργάτης του Λειβαδίτη, ήταν τόσο αφοσιωμένος στην ποίηση ώστε όσα ποιήματα του έστελναν «τα διάβαζε όλα ως το κόκαλο και όσο μεγαλύτερη αξία τους έβρισκε, τόσο την αναγνώριζε και τη διακήρυσσε». Και παρακάτω: «άσκησε την κριτική με διεισδυτική ευαισθησία, με στοχασμό που δεν κατέληγε σε κάποια κανονιστικότητα, με άνοιγμα σε όλους τους τρόπους της ποίησης και αγάπη για όλους τους ποιητές, χωρίς εύνοιες και πατερναλισμούς».
Η γυναίκα έχει σημαντική θέση στο μέργο του. Ο Λειβαδίτης εκτός από ηρωικός είναι και βαθιά ερωτικός. Κι αυτό με όλη τη σημασία της λέξης και μ’ όλο τον πόνο και τη συντριβή που περικλείει ο έρωτας.
Σύμφωνα με τους μελετητές του, το έργο του Τάσου Λειβαδίτη μπορεί να χωριστεί σε τρεις περιόδους:
1. Την επαναστατική, όπου συναντάει κανείς πολλά σοσιαλρεαλιστικά στοιχεία (μέχρι το 1966 με το βιβλίο «Οι τελευταίοι»).
2. Τη συμβολική αλληγορική (μέχρι το 1983 με τη συλλογή «Ο τυφλός με το λύχνο»).
3. Την υπαρξιακή (μέχρι τα «Χειρόγραφα του Φθινοπώρου», που εκδόθηκαν το 1990, μετά δηλαδή από το θάνατό του).

Αντίο
Κάποτε μια νύχτα θ΄ ανοίξω τα μεγάλα κλειδιά των τρένων για να
περάσουν οι παλιές μέρες
οι κλειδούχοι θα ΄χουν πεθάνει, στις ράγιες θα φυτρώνουν μαργαρί-
τες απ΄τα παιδικά μας πρωινά
κανείς δεν έμαθε ποτέ πως έζησα, κουρασμένος από τους τόσους χειμώ-
νες
τόσα τρένα που δεν σταμάτησαν πουθενά, τόσα λόγια που δεν ειπώ-
θηκαν,
οι σάλπιγγες βράχνιασαν, τις θάψαμε στο χιόνι
που είμαι; γιατί δεν παίρνω απάντηση στα γράμματά μου;
κι αν νικηθήκαμε δεν ήταν απ΄ την τύχη ή τις αντιξοότητες, αλλά
από αυτό το πάθος μας για κάτι πιο μακρινό
κι ο αγέρας που κλείνει απότομα τις πόρτες και μένουμε πάντοτε
έξω
όπως απόψε σε τούτο το ερημικό τοπίο που παίζω την τυφλόμυγα με
τους νεκρούς μου φίλους.
Όλα τελειώνουν κάποτε. Λοιπόν, αντίο! Τα πιο ωραία ποιήματα
δεν θα γραφτούν ποτέ….

27 comments:

  1. Τι να σχολιάσω Κώστα...

    Αγγίζεις κομμάτι φωτιας, που αντλεί αποθεματα και προσαναμματα από σκέψη απλοϊκή που μέσα από το φακό της υπερευαισθησίας απεναντι στον Κοσμο, μετατρεπεται σε κραυγή πολύπλοκης συνενόησης με την Επανασταση...

    Επαναστατικος στον Έρωτα... στη Μαχη, εκεινη την ταξικη... στο δικαιωμα της ανθρωπινης Υπαρξης για φως... πνευμα.. Ουσια..

    Στα Σταυροδρόμια του Κοσμου,
    όσο ανελέητα κι αν φυσάει ο άνεμος,
    ΑΥΤΟ το αστερι που κρεμεται μετεωρο
    ειναι για ΟΛΟΥΣ μας....

    ReplyDelete
  2. Έχω την αίσθηση πως με τον χρόνο θα ανέβει κι άλλο στην ιεραρχία των κορυφαίων. Ίσως επειδή ποτέ δεν τον απασχόλησε κάτι τέτοιο.
    Είναι όμως άξιο απορίας πόσο φρέσκοι, δροσεροί και επίκαιροι παραμένουν οι στίχοι του.
    Από τις βόλτες στο διαδίκτυο...διαπιστώνω πως έχει κερδίσει την καρδιά των νέων. Σε πάμπολλα blog έχω συναντήσει ασπασμούς αγάπης προς τον Λειβαδίτη. Το άγγιγμά του είναι μοναδικό, απαλό, βαθύ και τρυφερό. Νομίζω μοναδική ιδιοσυγκρασία ευαισθησίας και ευφυίας.

    Καλημέρα Κώστα.

    ReplyDelete
  3. Κάκια Παυλίδου
    Σεμνός, τρυφερός κι απελπισμένος και αυτό που προσθέτεις για τον έρωτα και τη μάχη, του προσδίδουν έναν ιδιαίτερο τραγικό χαρακτήρα. Καλή μέρα.

    ReplyDelete
  4. Κωνσταντίνος Κόλιος
    Θα συμφωνήσω απόλυτα μαζί σου. Στίχοι επίκαιροι, γεμάτοι θα έλεγα μαχόμενη απελπισία, κερδίζει όντως συνεχώς περισσότερες καρδιές και συγκινεί εντονότερα. Καλή μέρα.

    ReplyDelete
  5. Θα συμφωνήσω μαζί σας φυσικά... Ο Λειβαδίτης αγγίζει τις πιο μύχιες σκέψεις και συναισθήματα.. Βασικά δεν έχω λόγια να περιγράψω την ένταση που σε διαπερνά όταν διαβάζεις την ποίηση του. Καλό σας απόγευμα..

    ReplyDelete
  6. ΕLΕΝΑ-ΒUTTEFLY
    Καλώς την Έλενα. Έτσι είναι, μιλά βαθειά μέσα στην ψυχή και σε αναστατώνει. Δεν μπορείς εύκολα να ξεφύγεις χωρίς να συγκινηθείς. Καλή μέρα.

    ReplyDelete
  7. από τους μεγαλύτερους έλληνες ποιητές... κατά την ταπεινή μου άποψη, ενώ έχει διαβαστεί από όλους και έχει λατρευτεί, δεν έλαβε τη θέση που τελικά του άξιζε... όπως πάντα οι μικρο-πολιτικές αθλιότητες... εύγε Κώστα!

    ReplyDelete
  8. Στέκομαι σε μια φράση:
    "γιατί δεν παίρνω απάντηση στα γράμματά μου;"
    Πόσο τραγική περιγραφή μοναξιάς της απογοήτευσης!!
    Δεν ξέρω πως γίνεται η κατάταξη των μεγάλων λογοτεχνών ούτε ποιος την κάνει. Αλλά τούτο το "Αντίο" είναι σίγουρα στην κορυφή της "λίστας" των ποιημάτων.
    Κώστα και πάλι, τι νεότερο να σου πω παρά μόνο: Ευχαριστώ

    ReplyDelete
  9. nimertis
    Συμφωνώ, οι ιδέες του και η στάση του στη ζωή που παραδειγματίζουν στάθηκαν αφορμή για την όποια περαμέρισή του. Όμως για μένα είναι μέσα στην καρδιά μου.

    ReplyDelete
  10. ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ
    Έτσι είναι Χριστόφορε αυτό το ποίημα με συγκλόνησε και μένα, με γέμισε συναισθήματα τόσο δυνατά και τόσο διαφορετικά. Και στην καρδιά μου είναι ένας μεγάλος ποιητής.

    ReplyDelete
  11. Τα πιο ωραία ποιήματα
    δεν θα γραφτούν ποτέ….

    Είπαν τόσα !! θα χει μικρή αξία πια ό,τι κι αν πω...
    Αφήνει μέσα μας τόσα συναισθήματα με Ηθος, Ανθρωπιά ,Ευγένεια ψυχής
    Πράγματι λατρεμένος !!!
    Κώστα σ ευχαριστώ !!!

    ReplyDelete
  12. Νομίζω ότι είναι από τα ωραιότερα ποιήματα του Tάσου Λειβαδίτη !
    Δεν νομίζω φίλε μου ότι έχω να προσθέσω τίποτε άλλο ,νομίζω ότι τα είπες όλα εσύ ...
    Κατά σύμπτωση έτυχε να είναι από τους ποιητές που μελετώ αυτή την εποχή και αυτό είναι ένα από τα πολλά του ποιήματα που ξεχώρισα και εγώ ...

    Πάντα με τέτοιες αναρτήσεις!

    Την καλησπέρα μου !

    ReplyDelete
  13. Δέσποινα Γιαννάκου
    Πολυαγαπημένος, γεμάτος συγκινήσεις και αυτό που τονίζεις "ευγένεια ψυχής". Είναι ένας ποιητής που χαίρεσαι να συνδιαλέγεσαι.

    ReplyDelete
  14. Vaso Mprataki
    Χαίρομαι που διαβάζουμε και οι δύο τον ποιητή αυτόν και το συγκλονιστικό του έργο, δείγμα του οποίου αυτό το υπέροχο ποίημα. Την καλησπέρα μου επίσης.

    ReplyDelete
  15. o Tasos Leibaditis einai enas apo tous agapimenous mou poiites.Anazitwntas suxgronws elliines poiites anakalupsa to blog sas opou sas sygxairw gia ti douleia sas kai episis prepei na katathesw kai ena allo uperoxo blog pou brika tis poiitrias Sissy Doutsiou to opoio einai
    http://ecstaticpoetrysemeli.blogspot.com.Exw diabasei arketa poiimatas tis pou exoun ekdwthei kai sto periodiko ENEKEN einai mia nea sygxroni ellinida poiitria.
    Sas euxaristw polu gia to taksidi sto omorfo poiitiko sas blog.

    LEUTERIS ANASTASIOU

    ReplyDelete
  16. Anonymous
    Ευχαριστώ πολύ. Θα το επισκεφτώ το μπλογκ στο οποίο γίνεται αναφορά. Καλό βράδυ.

    ReplyDelete
  17. "...κι αν νικηθήκαμε δεν ήταν απ΄ την τύχη ή τις αντιξοότητες, αλλά
    από αυτό το πάθος μας για κάτι πιο μακρινό..."

    Ο Τάσος Λειβαδίτης ήταν και είναι απο τους αγαπημένους μου ποιητές.

    Σας ευχαριστώ για το όμορφο blog σας. Την καλησπέρα μου.

    ReplyDelete
  18. Ουρανίσκος
    Έχουμε από ότι φαίνεται πολλούς κοινούς αγαπημένους ποιητές. Χαίρομαι και ευχαριστώ πολύ. Καλημέρα.

    ReplyDelete
  19. Ένα φεγγάρι λησμονιάς
    Χαρούμενο αλήτης
    Να διώχνει πάντα μακρια
    Τα σύννεφα της λύπης…

    Καλή εβδομάδα!

    ReplyDelete
  20. ΜΑΓΟΣ!
    Έτσι Μάγε μου, να είσαι καλά και καλή εβδομάδα.

    ReplyDelete
  21. O Λειβαδιτης ειναι μια πηγη εμπνευσης για μας τους νεους που ο τομεας ποιηση αγγιζει τις ζωες μας...να στε καλα κυριε κωστα!

    ReplyDelete
  22. Φαύλη Νύξ
    Ευχαριστώ πολύ. Καλό βράδυ.

    ReplyDelete
  23. Καλησπέρα κύριε Κώστα
    Με άγγιξε βαθιά τούτο το ποίημα και κυρίως: "..κι ο αγέρας που κλείνει απότομα τις πόρτες και μένουμε πάντοτε
    έξω.."
    Δεν είναι η μεγάλη αλήθεια;

    ReplyDelete
  24. Αναΐς
    Πολύ σωστά με μιαν απελπισία που συγκλονίζει. Καλή σου μέρα.

    ReplyDelete
  25. Μια καλησπέρα από τα Χανιά, σε όλη την παρέα.

    ReplyDelete
  26. ΞΗΜΕΡΑΚΗΣ ΦΑΝΗΣ
    Και την δικιά μου καλημέρα και καλον Αύγουστο.

    ReplyDelete