Νάνος Βαλαωρίτης

Ο Νάνος Βαλαωρίτης γεννήθηκε το 1921 στη Λωζάνη της Ελβετίας. Είναι ποιητής και συγγραφέας, δισέγγονος του ποιητή Αριστοτέλη Βαλαωρίτη. Σπούδασε νομικά, φιλολογία (Αγγλική και Γαλλική) στα πανεπιστήμια των Αθηνών, Λονδίνου, και Σορβόνης.

Θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους εν ζωή σύγχρονους ποιητές με διεθνή αναγνώριση, μια από τις πιο αυθεντικές φωνές και ένας από τους πιο πρωτότυπους ποιητές της σύγχρονης Ελλάδας αλλά και "επαναστάτης" που δεν συμβιβάστηκε.

Από το 1939, οπότε εμφανίζεται στο χώρο της ποίησης και της λογοτεχνίας, μέχρι σήμερα βρίσκεται σε πνευματική εγρήγορση και έχει να παρουσιάσει ένα πλούσιο ποιητικό, πεζογραφικό και δοκιμιακό έργο.

Γνώρισε όλα τα μεγάλα πρωτοποριακά πνευματικά κινήματα στην Ευρώπη και την Αμερική, γεγονός που συνετέλεσε στη διεύρυνση της θεματικής του έργου του και έδωσε μια ευρύτητα στην προβληματική του. Στην Αγγλία, όπου έζησε κάποια χρόνια, μετέφρασε Έλληνες ποιητές του 1930 -Σεφέρη, Ελύτη, Εμπειρίκο, Εγγονόπουλο, Γκάτσο, ενώ γνώρισε τον Έλιοτ και όλο τον κύκλο του. Στο Παρίσι γνώρισε τον Αντρέ Μπρετόν και τους υπερρεαλιστές. Στη διαμόρφωση της ποιητικής και της ποίησής του σημαντικό ρόλο έπαιξαν ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης (είναι δισέγγονός του), ο Άγγελος Σικελιανός, ο Κωνσταντίνος Καβάφης, οι ποιητές της Γενιάς του '30 και ο Γ.  Σεφέρης με το Μυθιστόρημα.

Η γνωριμία του με τον Ανδρέα Εμπειρίκο, που ήταν ο κύριος εκπρόσωπος του υπερρεαλισμού στην Ελλάδα, στάθηκε καθοριστική για την προσχώρηση του στο κίνημα του υπερρεαλισμού.

Δίδαξε συγκριτική λογοτεχνία και γραφή στο πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο από το 1968. Κατά την περίοδο της παραμονής του στην Αμερική (1971-1996) κυκλοφόρησε ένδεκα ποιητικές συλλογές, διηγήματα, μυθιστορήματα, δοκίμια, και θεατρικά έργα, μία συλλογή με ποιήματα στη γαλλική και τρεις συλλογές στην αγγλική.
Οι υπερρρεαλιστές ως κύριο μέσο έκφρασης, τόσο στη λογοτεχνία όσο και στις εικαστικές τέχνες, προέβαλαν τον «αυτοματισμό», αυτοματισμό της γλώσσας και της γραφής, επιδιώκοντας τη διερεύνηση του ασυνειδήτου, την απελευθέρωση της φαντασίας «με την απουσία κάθε ελέγχου από τη λογική» και διακηρύτοντας τον απόλυτο μη κομφορμισμό.


Το μάθημα της χαραυγής

Με το κόκκινο φίδι που γεννιέται στο αίμα τους

με τη διπλή φλογέρα που κοιμάται στο βλέμμα τους

τα παιδιά σας θα μεγαλώσουν κι αυτά

θα τινάξουν το βαρύ χαλινάρι να εμποδίζει το όνειρό σας

θα παρατήσουν τους χορούς και τα παιχνίδια στα τρυφερά λαγκάδια

και θα περάσουν σιωπηλοί μαρμαροτράχηλοι τις ατσαλένιες πόρτες

να πλημμυρίσουν τη γερασμένη σας πολιτεία

και τ’ αγέρωχα παλικάρια μεθυσμένα από το αίμα της χαραυγής

θα τιναχτούν να γιορτάσουν το ξύπνημά τους

να τραγουδήσουν με τη δική σας φωνή ένα δικό τους αστέρι

ν’ αγναντέψουν με τα δικά σας βλέμματα ένα δικό τους ήλιο

να κοιμηθούν με το δικό σας ύπνο ένα λαφρύτερο ύπνο

και θάρθουν αστροντυμένοι

όπως έρχεται το φεγγάρι να λιώσει στην αμασχάλη του βουνού

και θάρθουν ηλιολουσμένοι

όπως έρχεται το μαχαίρι αστραφτερό να βρει το κοιμισμένο χέρι

και θάρθουν ανεμοπόδαροι θαλασσοφιλημένοι

να τινάξουν στη μαραμένη σας αγκαλιά τη ζωντανή τους αγάπη

τα πλούσια κι απλοϊκά τους δώρα.