Sunday 6 June 2010

Νάνος Βαλαωρίτης

Ο Νάνος Βαλαωρίτης γεννήθηκε το 1921 στη Λωζάνη της Ελβετίας. Είναι ποιητής και συγγραφέας, δισέγγονος του ποιητή Αριστοτέλη Βαλαωρίτη. Σπούδασε νομικά, φιλολογία (Αγγλική και Γαλλική) στα πανεπιστήμια των Αθηνών, Λονδίνου, και Σορβόνης.
Θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους εν ζωή σύγχρονους ποιητές με διεθνή αναγνώριση, μια από τις πιο αυθεντικές φωνές και ένας από τους πιο πρωτότυπους ποιητές της σύγχρονης Ελλάδας αλλά και "επαναστάτης" που δεν συμβιβάστηκε.
Από το 1939, οπότε εμφανίζεται στο χώρο της ποίησης και της λογοτεχνίας, μέχρι σήμερα βρίσκεται σε πνευματική εγρήγορση και έχει να παρουσιάσει ένα πλούσιο ποιητικό, πεζογραφικό και δοκιμιακό έργο.
Γνώρισε όλα τα μεγάλα πρωτοποριακά πνευματικά κινήματα στην Ευρώπη και την Αμερική, γεγονός που συνετέλεσε στη διεύρυνση της θεματικής του έργου του και έδωσε μια ευρύτητα στην προβληματική του. Στην Αγγλία, όπου έζησε κάποια χρόνια, μετέφρασε Έλληνες ποιητές του 1930 -Σεφέρη, Ελύτη, Εμπειρίκο, Εγγονόπουλο, Γκάτσο, ενώ γνώρισε τον Έλιοτ και όλο τον κύκλο του. Στο Παρίσι γνώρισε τον Αντρέ Μπρετόν και τους υπερρεαλιστές. Στη διαμόρφωση της ποιητικής και της ποίησής του σημαντικό ρόλο έπαιξαν ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης (είναι δισέγγονός του), ο Άγγελος Σικελιανός, ο Κωνσταντίνος Καβάφης, οι ποιητές της Γενιάς του '30 και ο Γ.  Σεφέρης με το Μυθιστόρημα.
Η γνωριμία του με τον Ανδρέα Εμπειρίκο, που ήταν ο κύριος εκπρόσωπος του υπερρεαλισμού στην Ελλάδα, στάθηκε καθοριστική για την προσχώρηση του στο κίνημα του υπερρεαλισμού.
Δίδαξε συγκριτική λογοτεχνία και γραφή στο πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο από το 1968. Κατά την περίοδο της παραμονής του στην Αμερική (1971-1996) κυκλοφόρησε ένδεκα ποιητικές συλλογές, διηγήματα, μυθιστορήματα, δοκίμια, και θεατρικά έργα, μία συλλογή με ποιήματα στη γαλλική και τρεις συλλογές στην αγγλική.
Οι υπερρρεαλιστές ως κύριο μέσο έκφρασης, τόσο στη λογοτεχνία όσο και στις εικαστικές τέχνες, προέβαλαν τον «αυτοματισμό», αυτοματισμό της γλώσσας και της γραφής, επιδιώκοντας τη διερεύνηση του ασυνειδήτου, την απελευθέρωση της φαντασίας «με την απουσία κάθε ελέγχου από τη λογική» και διακηρύτοντας τον απόλυτο μη κομφορμισμό.


Το μάθημα της χαραυγής
Με το κόκκινο φίδι που γεννιέται στο αίμα τους
με τη διπλή φλογέρα που κοιμάται στο βλέμμα τους
τα παιδιά σας θα μεγαλώσουν κι αυτά
θα τινάξουν το βαρύ χαλινάρι να εμποδίζει το όνειρό σας
θα παρατήσουν τους χορούς και τα παιχνίδια στα τρυφερά λαγκάδια
και θα περάσουν σιωπηλοί μαρμαροτράχηλοι τις ατσαλένιες πόρτες
να πλημμυρίσουν τη γερασμένη σας πολιτεία
και τ’ αγέρωχα παλικάρια μεθυσμένα από το αίμα της χαραυγής
θα τιναχτούν να γιορτάσουν το ξύπνημά τους
να τραγουδήσουν με τη δική σας φωνή ένα δικό τους αστέρι
ν’ αγναντέψουν με τα δικά σας βλέμματα ένα δικό τους ήλιο
να κοιμηθούν με το δικό σας ύπνο ένα λαφρύτερο ύπνο
και θάρθουν αστροντυμένοι
όπως έρχεται το φεγγάρι να λιώσει στην αμασχάλη του βουνού
και θάρθουν ηλιολουσμένοι
όπως έρχεται το μαχαίρι αστραφτερό να βρει το κοιμισμένο χέρι
και θάρθουν ανεμοπόδαροι θαλασσοφιλημένοι
να τινάξουν στη μαραμένη σας αγκαλιά τη ζωντανή τους αγάπη
τα πλούσια κι απλοϊκά τους δώρα.

26 comments:

  1. Ενας δημιουργός που ομολογώ δεν γνώριζα !!!
    Θαυμάσια η γραφή του !!!Η χαραυγή στην πιο ζεστή ,πιο όμορφη περιγραφή της !!!
    Σ' ευχαριστώ για όλο αυτό που τόσο απλόχερα προσφέρεις !!!
    καλό βράδυ Κώστα και καλή εβδομάδα σου εύχομαι !!!

    ReplyDelete
  2. Τι να πει κανείς για το Νάνο Βαλαωρίτη.
    Πως περιγράφει τον απογαλακτισμό από την οικογενειακή εστία και το άνοιγμα των φτερών των νεοσσών μας. Και πόσο όμορφα θα ήταν αν πάντα γινόταν έτσι.
    Να μην γίνω μονότονος αλλά δεν μπορώ παρά να σου επισημάνω και πάλι πόσο σημαντικό είναι αυτό που μας προσφέρεις.

    ReplyDelete
  3. Πολύ όμορφο, παρουσιάζει την εξελεγκτική αλυσίδα με ελπιδοφόρα ματιά.

    Καλή βδομάδα Κωστή.

    ReplyDelete
  4. Δέσποινα Γιαννάκου
    Έτσι έρχεται η χαραυγή με τα απλοϊκά και πλούσια δώρα, με συγκρούσεις και αντιφάσεις μας δίνει στο χέρι ένα λουλούδι ελπίδας. Καλή μέρα.

    ReplyDelete
  5. ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ
    Χαίρομαι, Χριστόφορε, μαζί σας ταξιδεύω και εγώ σε κόσμους ποιητών που δεν έχω ζήσει πολύ. Ο Βαλαωρίτης παίζει με τις αυτόματες εικόνες και δημιουργεί συναισθήματα που αγγίζουν την ψυχή. Καλό βράδυ.

    ReplyDelete
  6. ΕLΕΝΑ-ΒUTTEFLY
    Έλενα σε ευχαριστώ πολύ. Και σε μένα όταν το πρωτοδιάβασα μου μίλησε στην ψυχή. Καλό βράδυ.

    ReplyDelete
  7. Κωνσταντίνος Κόλιος
    Έτσι είναι, Κωνσταντίνε, μέσα από τις πολύ ωραίες εικόνες αφήνει στο τέλος μια σαφή χαραμάδα ελπίδας. Σε αυτό που ξεκινά ξανά. Καλό βράδυ.

    ReplyDelete
  8. Πραγματικά πολύ όμορφο..."Το μάθημα της χαραυγής!"
    Η αλήθεια είναι ότι δεν γνώριζα για τον Νάνο Βαλαωρίτη!....
    Να είσαι καλά Κώστα που μου έδωσες αυτή την χαρά!

    ReplyDelete
  9. Eva F.
    Σε ευχαριστώ πολύ. Μαζί σας ανακαλύπτω πολλές φορές και εγώ Έλληνες ποιητές που δεν ήξερα καλά. Άρα μοιράζομαι μαζί σας τη χαρά. Καλό βράδυ.

    ReplyDelete
  10. Σ ευχαριστουμε γι αυτα που βαζεις εδω ...

    ReplyDelete
  11. Ο ΜΑΓΟΣ!
    Και εγώ σε ευχαριστώ για το πέρασμα και το σχόλιο. Καλή μέρα.

    ReplyDelete
  12. Κάθε φορά που έρχομαι σε επαφή με ένα ποίημα γραμμένο από τους αστείρευτους δεξιοτέχνες της φαντασίας προσαρμοσμενης στην ανάγκη της ανακάλυψης της Ουσίας τωνΠραγματων, νιώθω πόσο μικρό είναι το δικό μας βεληνεκές όσο κι αν παλεύουμε να το επιμηκύνουμε...

    Κωστα, πολύτιμες οι αναρτήσεις σου... μας αναγκαζουν να θεσουμε στόχο Υψηλο!..

    ReplyDelete
  13. Κάκια Παυλίδου
    Έχεις απόλυτο δίκαιο. Έχει η χώρα μας πολλούς και καλούς ποιητές. Όσο το ψάχνω βρίσκω και άλλους. Σε ευχαριστώ. Καλή μέρα.

    ReplyDelete
  14. Για μένα , που δεν διαβάζω πολλά βιβλία ποίησης , αυτές οι παρουσιάσεις είναι πολύ καλές . Να είσαι καλά .

    ReplyDelete
  15. ΞΗΜΕΡΑΚΗΣ ΦΑΝΗΣ
    Σε ευχαριστώ πολύ. Καλή μέρα.

    ReplyDelete
  16. This comment has been removed by the author.

    ReplyDelete
  17. Κυριε Παπαποστολου

    Δεν μπορώ να πω ότι παρακολουθούσα
    συχνά το μπλογκ σας
    Τύχαινε όμως να διαβάσω
    κάποιους σχολιασμούς
    που κάνατε σε άλλα μπλογκ
    και μου εκανε εντύπωση το ήθος
    και το ύφος των απαντήσεων σας

    Εδώ θα μου επιτραπεί να εκφράσω
    κι εγώ τις δικες μου ευχαριστίες
    και να σας πω ένα μπράβο
    για τις εξαιρετικές αυτές παρουσιάσεις
    γνωστών και άγνωστων δημιουργών
    της ελληνικής ποίησης
    Να μαθαίνουμε τι σημαίνει ποίηση
    και όχι συνονθύλευμα λέξεων
    Γιατί έχει γεμίσει η μπλογκοσφαιρα
    με κάποιους που αυτοθαυμάζονται
    και αλληλοαποκαλούνται ποιητές

    Απο τον Βαλαωριτη
    θα κλέψω ένα μικρό δίστιχο
    από το ποίημα του
    "Εντομολογία"

    "Τα φέρετρα της μεγαλομανίας εξυπηρετούν
    μονο συμπλέγματα κατωτερότητας"

    Και φυσικα είναι αφιερωμένο στα παραφουσκωμένα
    παγώνια του διαδικτύου

    Καλη δουλειά…

    ReplyDelete
  18. Velvet2
    Ευχαριστώ πολύ για τα καλά λόγια. Συμφωνώ και εγώ ότι όποιος αποκτήσει ένα μπλογκ δημοσιεύει αμέσως όλη την μελό παραγωγή του για ποίηση. Δεν υπάρχει μέτρο, δυστυχώς. Κάποιος έλεγε πως ένα ποίημα αφού γραφτεί πρέπει να μένει για μεγάλο χρονικό διάστημα στο συρτάρι και όταν ωριμάζει να βγαίνει στη δημοσιότητα. Δυστυχώς εδώ έχουμε σε κάποια μπλογκς μαζική παραγωγή ποίησης με το κιλό πράγμα που ρίχνει την ποιότητα της ποίησης. Δεν είναι βέβαια όλα τα μπλογκς ποίησης το ίδιο. Υπάρχουν και άνθρωποι πολύ προσεκτικοί που σέβονται τον εαυτό τους. Όμως έτσι δε λειτουργεί και η υπόλοιπη κοινωνία μας, στην άρπα κόλα, γιατί να υπάρχουν πολλές εξαιρέσεις και στα μπλογκς; Χρειάζεται ισχυρή δύναμη αυτογνωσίας για να είναι κανείς ταπεινός. Και αυτό δεν συμβαίνει με κανένα μας. Καλή μέρα.

    ReplyDelete
  19. Πράγματι σπουδαίος ποιητής και λιγότερο αναγνωρισμένος στον τόπο μας από πολλούς της γενιάς του.
    Αυτό που τον ξεχώρισε για μένα ακόμα περισσότερο είναι η στήριξη και το βήμα που δίνει στους νέους ανθρώπους που τον πλησιάζουν. ο ποίημα αυτό, όπου φαίνεται ολοκάθαρα η αγάπη του και η ελπίδα του για το νέο, στοιχίζεται απόλυτα με τις πράξεις του.
    Και για μένα αυτό είναι ακόμα σκαλί για έναν δημιουργό:η γενναιοδωρία.
    Σημαντικό και σπάνιο στην εποχή μας οπου οι νέοι ποιητές, καλοί κακοί, περνούν δύσκολα και η ύψιστη αυτή τέχνη του Αισχύλου και του Ομήρου, σε αντίθεση με φθηνά μα ευπώλητα λογοτεχνικά εγχειρήματα, έχει φτάσει στο σημείο να αυτοεκδίδεται, σημείο των καιρών θα μου πείτε.
    Μπράβο που φωτίζετε ανθρώπους που φωτίζουν.

    ReplyDelete
  20. διορθώνω στο παραπάνω σχόλιο τον δαίμονα του ιστολογίου:Το ποίημα
    και ένα ακόμα σκαλί

    ReplyDelete
  21. Penny
    Σωστά λιγότερο γνωστός και σίγουρα άνθρωπος που στηρίζει τους νέους, ανεβάζει έτσι την αξία του έγου του με την πολυεπίπεδη προσφορά του. Ευχαριστώ πολύ. Καλή μέρα.

    ReplyDelete
  22. Καλησπέρα Κώστα και καλώς σε βρήκα και γνώρισα...
    Τον δισέγγονο του Αρ. Βαλαωρίτη, το ομολογώ, δεν τον ήξερα!
    Είμαι σίγουρη ότι απο το ιστολόγιό σου έχω πολλά να μάθω!

    ReplyDelete
  23. kariatida62
    Σε ευχαριστώ πολύ, να είσαι καλά, την καλημέρα μου. Ελπίζω να δημοσιεύω πράγματα που μπορεί να αρέσουν σε πολλούς που τους ενδιαφέρει η ποίηση.

    ReplyDelete
  24. http://www.youtube.com/watch?v=nAAnPHxqozY

    To Κενό Δίκτυο
    http://voidnetwork.blogspot.com
    σε συνεργασία με το
    +Ινστιτούτο [ Πειραματικών Τεχνών ]
    http://theinsituteinfo.blogspot.com
    παρουσιάζουν τον
    ΝΑΝΟ ΒΑΛΑΩΡΙΤΗ
    να διαβάζει
    ΔΥΟ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΓΑΝΑΚΤΙΣΜΕΝΟΥΣ
    (ποίημα "Μελαγχολία" και "Μελαγχολία 4")

    Τα ποιήματα βιντεοσκοπήθηκαν στο σπίτι του ποιητή τον Ιούνιο του 2011 και διαβάστηκαν ειδικά για την ποιητική βραδιά του Κενού Δικτύου στην Πλατεία Συντάγματος κατά την διάρκεια των ημερών αγώνα του Κινήματος των "Αγανακτισμένων" για Άμεση Δημοκρατία, Ελευθερία και Ισότητα.

    ReplyDelete
  25. + the Institute said...
    Ευχαριστώ πολύ για την ενημέρωση. Καλή σου μέρα.

    ReplyDelete