Ο αρχοντικός ένοικος του προπολεμικού «Μεγάρου Βαρβιτσιώτη» στην Εγνατία οδό πήγε να συναντήσει την παλιά παρέα του φαρμακείου του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη. Ο ποιητής Τάκης Βαρβιτσιώτης πέθανε την Τρίτη τα ξημερώματα, σε ηλικία 95 ετών.
Γεννημένος στη Θεσσαλονίκη το 1916, σπούδασε στη Νομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου και εργάστηκε ως δικηγόρος. Την πρώτη του ποιητική εμφάνιση την έκανε σε ηλικία είκοσι ενός ετών στο πρωτοποριακό περιοδικό «Μακεδονικές Ημέρες», με την εκδοτική ομάδα του οποίου συνδέθηκε στενά. Εκτοτε, αφιερώθηκε στην ποίηση με πάθος και συνέπεια.
Εξέδωσε τις ποιητικές συλλογές Φύλλα ύπνου (1949), Επιτάφιος (1951), Χειμερινό ηλιοστάσιο (1955), Το ξύλινο άλογο (1955), Αλφαβητάριο (1955), Η γέννηση των πηγώνΤο πέπλο και το χαμόγελο (1963), Η μεταμόρφωση (1971), Η φθινοπωρινή σουίτα και άλλα ποιήματα (1975), Ταπεινός αίνος προς την Παρθένο Μαρία (1977), Η Άννα της απουσίας (1979), Ενωμένα χέρια (1980), Καλειδοσκόπιο (1983), Η ατραπός (1984), Fragmenta, ή Η βλάστηση των ορυκτών (1985), Δέκα ποιήματα της οργής και του χρέους,μαζί με το Δοξαστικό της ελευθερίας (1986), Ακόμα ένα καλοκαίρι (1987), Φαέθων (1992), Η θαυμαστή αλιεία (1993), Νήματα της Παρθένου (1997), Άρωμα ενός κομήτη (1997), Όχι πια δάκρυα (1998), Τα δώρα των Μάγων (1999), Άτριον (2000), Όμως το χιόνι πάντα μένειΜικρά ερωτικά εγκώμια (2002) και τις συγκεντρωτικές εκδόσεις Σύνοψη Α΄ (1941-1957) (1980), Σύνοψη Β΄ (1958-1972) (1981), Σύνοψη Γ΄ (1973-1979) (1988) και Ποιήματα, 1941-2002 (2003) όπου δημοσίευσε το σύνολο του ποιητικού του έργου. (1959), (2002),
Παρ’ ότι διένυε την ένατη δεκαετία του, ξεγελούσε με το παρουσιαστικό του, καλοστεκούμενος, ευγενής, αριστοκρατικός, και υπηρετούσε την ποίηση με αφοσίωση που εντυπωσίαζε όσους τον άκουγαν, σε εκδηλώσεις στην πόλη, να απαγγέλλει ποιήματά του. Πέρυσι μάζεψε κάποια ανέκδοτα ποιήματά του σε μια τελευταία συλλογή, τα Υδατόσημα (Μπίμπης Στερέωμα, 2010).
Για τους νεότερους αποτελούσε σημείο αναφοράς, τον σέβονταν, ήταν ο τελευταίος εναπομείνας ποιητής της παλιάς λογοτεχνικής παράδοσης της Θεσσαλονίκης, ο συνεργάτης των θρυλικών «Μακεδονικών Ημερών», του «Κοχλία» και των «Μορφών».
Η ποίησή του λυρική, ενορατική, μυστικιστική, πατά στα βήματα του νεοσυμβολισμού, με επιρροές και από τους υπερρεαλιστές Ελυάρ και Ρεβερντύ.
Δοκιμιογράφος και μεταφραστής επιπλέον, άφησε πολλές μεταφράσεις, κυρίως γάλλων, ισπανών και λατινοαμερικανών ποιητών, μεταξύ των οποίων οι Μποντλέρ, Λόρκα, Απολλιναίρ, Μαλαρμέ, Νερούδα, Ελυάρ.
Ηταν αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και ο ποιητής με τα πολλά βραβεία: το Βραβείο της Ομάδας των Δώδεκα, το Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης, το Βραβείο Ποίησης της Ακαδημίας Αθηνών, το Βραβείο Ουράνη, το Παγκόσμιο Βραβείο Ποίησης Φερνάντο Ριέλο ήταν κάποια από τα πολλά. Τιμήθηκε με τον τίτλο του Ιππότη του Γαλλικού Τάγματος των Γραμμάτων και των Τεχνών και το ευρωπαϊκό Βραβείο Χέρντερ, εκλέχθηκε μέλος της Διεθνούς Ακαδημίας Μιχαήλ Εμινέσκου στη Ρουμανία και του απονεμήθηκε το Χρυσό Μετάλλιο Τιμής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
«Είναι καιρός να καλλιεργηθεί η ιδέα ότι η ποίηση –όπως και η τέχνη γενικότερα– είναι ένας σταυρός μαρτυρίου,που τον σηκώνουν μοναχά άνθρωποι σημαδεμένοι από τη μοίρα, μία νόσος εκ γενετής. Με δύο λόγια δημοκρατία, σοσιαλισμός, χριστιανισμός είναι το τρίπτυχο που αντιπροσωπεύει και συμπυκνώνει την πνευματική μου υπόσταση», έλεγε σε συνέντευξή του με αφορμή την απονομή του βαλκανικού βραβείου «Αίμος».
Η κηδεία του θα γίνει την Τετάρτη, στις 10.00 από την εκκλησία της Αγίας Σοφίας.
Πολύ πρόσφατα διάβαζα ότι είναι ο "αρχαιότερος" ζων ποιητής της Θεσσαλονίκης. Πλέον όμως όχι.
ReplyDeleteΚι έτσι θα ξανασυναντήσει τον Πεντζίκη, την Καρέλλη και την λοιπή παρέα.
Χρωματιστή
ReplyDeleteΝαί ήταν ο παλιότερος της γεννιάς του 95 χρονών. Καλό του ταξίδι!
Μεγάλη μορφή.
ReplyDeleteΚαλή εβδομάδα.
ΞΗΜΕΡΑΚΗΣ ΦΑΝΗΣ
ReplyDeleteΦάνη μου μεγάλη μορφή για μένα, πολύ καλός ποιητής. Καλή εβδομάδα.
" Ο αρχοντικός ένοικος του προπολεμικού «Μεγάρου Βαρβιτσιώτη» στην Εγνατία οδό πήγε να συναντήσει την παλιά παρέα του φαρμακείου του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη"...
ReplyDeleteΚαλό του ταξίδι!
Πιο φτωχή η Θεσσαλονίκη,πιο φτωχή η Ελλάδα...
Eva Neocleous
ReplyDeleteΠιο φτωχοί και εμείς που τον αγαπήσαμε και που μας χάρησε με τη γραφή του τόσα μαγευτικά ταξίδια ψυχής. Καλό βράδυ.