Tuesday 11 January 2011

Νικόλαος Κάλας

Ο Νικόλας Κάλας ή Νικήτας Ράντος (Ελβετία 1907-Η.Π.Α. 1988, πραγματικό όνομα Νικόλαος Καλαμάρης) ήταν έλληνας ποιητής. Χρησιμοποιούσε επίσης τα ψευδώνυμα Μ. Σπιέρος και N.Calas στα θεωρητικά και κριτικά του κείμενα. Είναι ένας από τους πρώτους ποιητές που χρησιμοποίησαν ελεύθερο στίχο στην δεκαετία του ’30.
Γεννήθηκε στη Λωζάνη της Ελβετίας το 1907 αλλά σύντομα η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε στην Νομική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών τα χρόνια 1924-1927 και κατά την διάρκεια των σπουδών του ήταν μέλος της Φοιτητικής Συντροφιάς. Το 1933 εξέδωσε ως Νικήτας Ράντος την πρώτη του συλλογή, Ποιήματα, και το 1934 αναχώρησε για το Παρίσι, όπου εντάχθηκε στην υπερρεαλιστική ομάδα. Στα προλεγόμενα ενός τρίτου μανιφέστου του υπερρεαλισμού, ο Αντρέ Μπρετόν τον κατέταξε στα «πιο φωτεινά και τα πιο τολμηρά» μυαλά της εποχής[1]. Μέχρι το 1937 ζούσε ταξιδεύοντας ανάμεσα στην Αθήνα και το Παρίσι, όπου τελικά εγκαταστάθηκε μέχρι το 1939, όταν έφυγε για την Λισαβόνα, όπου έμεινε για έναν χρόνο, και μετά μετέβη στην Νέα Υόρκη. Στην δεκαετία του ’60 και του ’70 ταξίδεψε στην Ελλάδα και παρέμεινε για μικρό χρονικό διάστημα, αλλά τελικά επέστρεψε στις Η.Π.Α., όπου και έμεινε μέχρι τον θάνατό του το 1988.
Εκτός από το ποιητικό του έργο μετέφρασε Τ. Σ. Έλιοτ και Λουί Αραγκόν και συνεργάστηκε με ελληνικά και διεθνή περιοδικά όπου δημοσίευε θεωρητικά κείμενα και δοκίμια. Το 1977 τιμήθηκε με το Κρατικό βραβείο ποίησης για την συλλογή του Οδός Νικήτα Ράντου, που είχε δημοσιεύσει με το ψευδώνυμο Νικόλας Κάλας.

Σκάκι
Ένας κόσμος-ένας κόσμος τετράγωνος ο κόσμος μου.
Στις απλοποιημένες του διαστάσεις χαρακώνονται οι ορίζοντες των
ημερών, της ισονυκτίας η αντιθετική επιφάνεια.
Όλα τα εγκλήματα της ζωής-πανουργίες φόνοι-ξαναζούν απάνου
στο σιντέφι και στον όνυχα όπου επίπονα γλιστρούν άκαρδου
νου τα φιλντισένια σύμβολα τα είδωλα από κοράλλι.
Ο δρόμος τους, οι επικίνδυνοι σταθμοί των, οι απογοητεύσεις και
τα λάφυρα-χαρές γι αυτό που ήτανε καρδιά.
Τώρα με του χεριού τη σπάνια κίνηση να περιπλέξει το ξερό
παιχνίδι.
Το αίμα που κυλάει, οι βιασμοί, ό,τι κρυφό έχει η ψυχή, δε διακρίνεται
στις αυστηρές του μεταβολές.
Όσοι όμως ξέρουν τους κανονισμούς, στο κάτοπτρο βλέπουν τις
φρικτές εικόνες που δύο παίκτες κλείσανε σʼ εβένινο πλαίσιο
και προσπαθούν με λιτές κούκλες να σκεπάσουν.

(Νικόλαος Κάλας, Οδός Νικήτα Ράντου, Ίκαρος, 1977
και Γραφή και Φως, Ίκαρος, 1983)

6 comments:

  1. Θαρρώ πως είναι η ποιησή του ποίηση για όλους , απλά κατανοητή και διόλου περίπλοκη στις σκέψεις που σε παραπέμπει ...απλή και διδακτική θα έλεγα αν μου επιτρέπεται !
    σας χαιρετώ

    ReplyDelete
  2. Alex
    Αν σκεφτεί μάλιστα κανείς ότι είναι υπερρεαλιστής ποιητής αποκτά μεγαλύτερη σημασία το σχόλιό σου. Καλή μέρα.

    ReplyDelete
  3. Κύριε Κώστα ευχαριστώ για την επίσκεψη.
    Σας εύχομαι καλή ποιητικη χρονιά.

    ReplyDelete
  4. mygonimo
    Και εγώ σε ευχαριστώ πολύ. Καλή χρονιά.

    ReplyDelete
  5. Άργησα κάπως να έλθω αλλά αποζημιώθηκα. Έμαθα από το σπάνιας σύλληψης του παντελώς άγνωστου σε μένα Νικήτα Ράντου, πως μια απλή παρτίδα σκάκι και η σκακιέρα είναι ένας ολόκληρος κόσμος με όλα του τα καλά και τα κακά. Με εντυπωσιάζει το γεγονός της σύλληψης της ιδέας και η απλή αλλά μεστή αποτύπωσή του.
    Ευχαριστώ και πάλι Κώστα

    ReplyDelete
  6. ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ
    Καλώ τον Χριστόφορο και σε ευχαριστώ πολύ. Είναι ένας από τους λίγους καλούς υπερρεαλιστές μας ποιητές εκτός από τον Εγγονόπουλο και τον Εμπειρίκο. Καλή μέρα.

    ReplyDelete